Kauçuk Türleri ve Özellikleri :
NR : Tabii Kauçuk
SBR : Stiren Bütadien Kauçuk
CR : Kloropren Kauçuk ( Neopren)
NBR : Nitril Kauçuk
EPDM : EPDM Kauçuk
CSM : Hypalon Kauçuk
VMQ : Silikon Kauçuk
FKM : Viton Kauçuk
CO/ECO : ECO Kauçuk
NR – Tabii Kauçuk
Kauçuk ağacının kabuğundaki süt beyazı sıvıya “Lateks” adı verilmiştir. Toplanan sıvının %30-40 kısmından kauçuk elde edilir. Doğal kauçuğun düzenli bir yapıya sahip olmasından, fiziksel özellikleri olumlu etkilenir. Doğal kauçuğun önemli bir başka özelliği de yük ve gerilim altında da yapısının düzgünleşmesidir. Bu özelliğinden dolayı yapısında kuvvetlendirici dolgu maddesi olmasa bile kopma mukavemet değerleri artmaktadır.
Çalışma sıcaklığı -60°C ile 90°C arasındadır.
Fiziksel Özellikler:
- Yüksek kopma mukavemeti
- Yüksek yırtılma mukavemeti
- Yüksek çiğ kauçuk mukavemeti
- Yüksek elastikiyet değerleri
- Yüksek dinamik değerler
- Yüksek kalıcı deformasyon değerleri
Kullanım Ortamı:
- Sıcaklığı yüksek olmayan sulu ortamlar
- Glikol bazlı yağlar
Kullanım Alanı:
- Mekanik parçalar
- Titreşim ve çarpma sönümleme parçaları
- Burçlar
- Titreşim sönümleme bağlantıları
- Motor Parçaları
- Ayakkabı Tabanı
- Hortumlar
- Konveyor bantlar
- Zemin kaplaması
- Sünger
- Yapıştırıcılar
SBR – Stiren Bütadien Kauçuk
Dünyada en çok kullanılan, düşük maliyetli sentetik kauçuktur. Karışımın yapısı düzensizdir. Doğal kauçuk yerine kullanılabilir.
Çalışma sıcaklığı -50°C ile 100°C arasındadır.
Fiziksel Özellikler:
- Kolay işlenebilir
- Kısa sürede işlenebilir
- Ekstrüzyon metodu ile işlenmeye elverişlidir
- Düşük elastikiyet değerleri
- Yüksek aşınma mükavemeti
- Yüksek yaşlanma mükavemeti
Kullanım Ortamı:
- Çözücü kimyasallar
- Glikol bazlı fren yağları
- Bazlar
Kullanım Alanı:
- Taşıt lastikleri
- Açık renkli teknik malzemeler
- Ekstrüzyon malzemeleri
- Kablo ve elektrik malzemeleri
- Fren ve debriyaj balataları
- Şeffaf bantlar
- Yapıştırıcılar
- Dinamik parçalar (V kayışları)
CR – Kloropren Kauçuk
Polar özellikleri iyidir. Bir çok yağa ve yanmaya karşı dirençlidir. Düşük gaz geçirgenlik özelliğine sahiptir. Tekstil ve metal malzemelere yapışma özelliği kuvvetlidir. Aşınma direnci çok iyidir. Üstün mekanik özelliklere sahiptir.
Çalışma sıcaklığı -20°C ile 120°C arasındadır.
Fiziksel Özellikler:
- Yağlara karşı dirençlidir
- Hava ve ozona karşı dirençlidir
- Suya dayanıklıdır
- Kimyasallara karşı dirençlidir
- Asitlere dirençlidir
Kullanım Alanı:
- Yanma riski taşıyan parçalar
- V kayışlar
- Kauçuk körükler
- Titreşim sönümleme elemanları
- Dalgıç kıyafetleri
- Yüksek basınçlı hidrolik ve fren hortumları
- Contalar
NBR – Nitril Kauçuk
Akrilonitril ve Bütadien monomerlerinin yardımcı katkılar yardımıyla karıştırılması sonucu oluşur. Karışım içindeki akrilonitril oranı malzemenin özelliklerini belirler. Genellikle karışım içindeki akrilonitril oranı %18 ile %50 arasında değişir. Akrilonitril, karışıma polar özellik kazandırarak hidrokarbonlara karşı çözünmeyi azaltır.
Karışım içindeki akrilonitril oranı arttıkça; malzemenin yağlara, yakıtlara, yağlayıcı maddelere, greslere, gazlara dayanıklılığı artar. Yoğunluğu sertliği pişme hızı artar. Karışımın işlenebilirliği kolaylaşır. Mekanik özellikleri iyileşir. Elastikiyet katsayısı, sürekli kalıcılık değeri, yaşlanma, yorulma ve aşınmaya karşı direnci artar, ömrü uzar.
Karışım içindeki akrilonitril oranı azaldıkça; malzemenin düşük sıcaklıklardaki dayanımı azalır. Kalıcı deformasyon değerleri kötüleşir. Elastikiyeti azalır. Üretimi zorlaşır. Genel amaçlı en fazla kullanılan, sızdırmazlık elemanları imalatında tercih edilen, yerine getirdiği fonksiyonlara göre maliyet-fiyat avantajı sunan bir malzemedir.
-40°C ile 100°C arasında kullanılabilmektedir.
Kullanım Alanı:
- Sızdırmazlık elemanları
- Pnömatik hortumları
- Bağlantı elemanları
- Taşıyıcı bantlar
- Silindir kaplama
- İşçi elbise ve botları
- Kauçuk klişe ve mühürler
- Kaplin, membran, benzin, yağ ve hidrolik hortumları
EPDM – Etilen Propilen Dien Kauçuk
Yoğunluğu düşük olduğundan hafif malzemelerin üretiminde kullanılır. Düşük maliyetli karışımlar yapma imkanı sunar. Yüksek katkı oranında fiziksel özelliklerinin iyi olması, özgül ağırlığının az olması ve hızlı karışma, ekstrüzyon ve vulkanizasyon özelliği üretim avantajlarındandır.
-40°C ile 150°C arasında kullanılabilir.
Kullanım Ortamı:
- Sulu ve konsantre asitler
- Alkaliler
- Slikonlu sıvılar
- Sıcak su ve buhar
- Fosfat ester esaslı alev almaz hidrolik sıvılar
Kullanım Alanı:
- Yüksek voltaj kablolarında yalıtkan malzemesi
- Kapı ve cam izolasyonu
- Radyatör ve ısıtıcı hortumları
- Beyaz eşya ve otomotiv için körük ve conta Taşıyıcı bantlar
- Su ve kimyasal tanklar için izolasyon
FKM – Fluoro Elastomer Kauçuk
Yüksek sıcaklık, yağ ve yakıt dayanıklılık özellikleri çok iyidir. Yüksek sıcaklıklarda çalışabilmektedir. Şişme özelliği düşüktür. Aromatik hidrokarbonlara, yağlara, greslere, kimyasal maddelere, asitlere, petrol yağlarına ve solventlere dayanıklıdır. Oksijen ve ozon’a dayanımı yüksektir. Yanmaya karşı dirençlidir; alev almaz. Gaz geçirgenliği düşüktür. İşlenmesi zor ve pahalı bir kauçuk malzemedir. Besin maddeleri ile teması uygun değildir.
-30°C ile 250°C arasına kullanılabilmektedir.
Kullanım Ortamı:
- Aromatik hidrokarbonlar
- Yakıtlar
- Yağlar
- Gresler
- Asitler
- Petrol yağları
- Solventler
Kullanım Alanı:
- Havacılık ve uzay endüstrisi
- Otomotiv endüstrisi
- Silindir kaplama
HNBR – Hidrojen Nitril Kauçuk
HNBR; motor yağlarına, asitli gaza, amin/yağ karışımlarına, oksitlenmiş yakıtlara ve makine yağlarına karşı mükemmel direncini de koruyarak; NBR, EPDM ve FKM(Viton) arasındaki yüksek sıcaklık şartlarının yüksek gerilim dayanımı gerektirdiği boşluğu doldurur.
Tamamen doymuş NBR cinsleri peroksitlerle çapraz bağ oluşturabilirler. Bu çift bağ boyunca oluşan peroksit çapraz bağlar, ısıl kararlılığı ve oksidasyon dengesini yükseltir.
Vulkanizatlar; NBR’lerle elde edilebilinecek en yüksek sıcak hava ve sıcak yağ direncini, oksidatif ve ozon ayrışım direncini, sülfür içeren yağlara karşı direnci, hidrojen sülfid dahil, sülfür ve nitrojen(azot) içeren yağ katkılarına ve endüstriyel kimyasallara karşı direnci sağlamaktadır.
Malzeme yüksek mekanik dayanım ve gelişmiş aşınma direnci ile karakterize edilmektedir.
-30°C ile 150°C arasında kullanılır.
ACM – Poliakrilik Kauçuk
ACM, akrilik esterlerin monomerlerle kopolimerizasyonundan elde edilir. Kullanılan akrilik esterler; etil akrilat ve/veya butil veya oktil akrilat, etilmetoksi veya etiloksi akrilattır. Bu kopolimerler yağa, ısıya, yaşlanmaya ve ozona karşı çok dayanıklıdır.
Akrilik kauçukların gerilim özellikleri NR ve NBR kadar iyi değildir. Özellikle yeni jenerasyon ACM’ler 160-170°C civarında 1000 saat kadar çalışabilirler. Fakat yüksek sıcaklıklarda yumuşama gösterirler.
ACM vulkanizatları hayvansal, bitkisel ve mineral yağlarda şişmeye karşı, FKM hariç, diğer kauçuklardan daha dayanıklıdır ki bu özellik sıcaklığın yükselmesiyle azalır. Kimyasallara karşı da direnci pek iyi değildir. Kuru çalışma özelliği kötüdür, düşük sıcaklık ve suda kullanımı uygun değildir.
ACM ürünlerin %90’ından çoğu otomotiv endüstrisinde kullanılmaktadır. Genellikle krank şaftlarında, otomatik ve diferansiyel transmisyonlarda şaft keçesi olarak ve bunların yanında o-ringlerde, valflerde ve yağ hortumlarında kullanılırlar. Yüksek fiyatı diğer özelliklerini gölgede bırakmakla birlikte bir çok uygulamada yerine fluoro elastomer (FKM) tercih edilmektedir.
160°C ile 170°C arasında kullanılır.
